Przepuklina kręgosłupa – jak zregenerować krążek międzykręgowy? Przepuklina kręgosłupa potrafi dać w kość. Szacuje się, że ¾ populacji świata cierpi przynajmniej raz w ciągu życia na ból pleców. (8) W krajach rozwiniętych dotyka to 50-85% obywateli, a u 25-60% zamienia się w stan przewlekły. (9,10,11) Najprawdopodobniej każdy z nas zna kogoś z bólem pleców, jednak problem nadal jest ignorowany. Człowiek cierpiący z tego powodu najczęściej spotyka się z lekceważeniem i uszczypliwościami, typu „zachowujesz się jak dziad”. Podeślij znajomym tę stronę, by zdali sobie sprawę z problemu.  Natomiast na pewno odwiedzasz ten artykuł, szukając odpowiedzi na jedną z najważniejszych kwestii zawartych w tytule. To jedno z najczęstszych pytań jakie słyszę, gdy rozmawiam z kimś o bólu pleców. Jedni proponują ciepłe okłady, inni suplementy diety, są też trzeci – uważający, że najlepszym lekarstwem jest leżenie. Jak zwykle w przypadku kręgosłupa – szum informacyjny potrafi zmylić, przez co tracimy zdrowie, czas i pieniądze.Wiele osób szuka w internecie informacji na temat regeneracji krążka międzykręgowego, ale tak naprawdę chodzi im o ból. Gdyby Was nie bolało, to byście nie szukali jak naprawić przepuklinę. Dlatego w tym artykule opowiem o regeneracji, ale też o walce ze stanem zapalnym odpowiedzialnym często za dolegliwości… i czy na pewno powinno się z nim walczyć. Poniżej znajdziesz spis treści. Zacznę od ważnego wstępu teoretycznego, jednak jeżeli interesują Cię od razu wyniki, czyli czy kolagen, MSM, kurkuma, witamina C, olejek CBD itd… pomagają na ból pleców – zjedź na dół artykułu. Jeżeli interesuje Cię więcej tak merytorycznych artykułów, przeczytaj ten – Prawidłowa postawa a ból pleców – czy istnieje wzór dobrej sylwetki? Spis treści Przepuklina kręgosłupa – jedyna przyczyna? Zaczniemy od przedstawienia tego, czym jest krążek międzykręgowy oraz jak działa, dzięki temu łatwiej będzie zrozumieć jak go naprawić. Obraz 1. Kręgosłup w uproszczeniu jest zbudowany z kręgów i krążków, za jego funkcjonalną jednostkę budującą można wziąć dwa kręgi złączone jednym krążkiem międzykręgowym. Kręgi to twarde kościste struktury, a krążek jest jak miękki wytrzymały żelek. Cały taki konstrukt jest opleciony z przodu i tyłu mocnymi więzadłami, które wspierają kręgosłup w pracy. (1,2) Taką jednostkę można podzielić na dwie kolumny pierwszą, gdzie są jest trzon kręgu, krążek i więzadło podłużne przednie i tylne. Oraz drugą – stawy międzywyrostkowe, łuki kręgów i więzadła tylne. Pomiędzy tymi dwiema kolumnami jest rdzeń kręgowy, z którego wychodzą nerwy. Jak widać, rdzeń jest wpuszczony w wąski kanał, co może powodować w którymś momencie życia konflikty, takie jak ucisk wypuklin/ekstruzji na nerw, powodując ból. Innymi słowy, należy dbać o to, by w kręgosłupie było dużo przestrzeni. Większość z nas myśli, że ból jest zawsze spowodowany przepukliną… Obraz 2. Bardzo uproszony model pokazujący jak działa przepuklina kręgosłupa Tutaj warto wspomnieć, że źródła bólu w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, promieniującego do kończyny dolnej, można też upatrywać w (3): Dysfunkcji stawów krzyżowo biodrowych Patologii stawów biodrowych Patologii stawów międzywyrostkowych Stan zapalny nerwu kulszowego Stan zapalny krążka Szacuje się, że za ból odpowiadają w około (4): Staw krzyżowo biodrowy – 5%-13% przypadków Staw biodrowy – 2.5% – 11% przypadków Kręgosłup (krążki, stawy międzywyrostkowe itd.) – 65% – 78% przypadków Przyczyny nieznane – 10% przypadków Co więcej, źródło definiuje też wiek i genetyka. Szacuje się, że w grupie ludzi młodszych (przed 50 rokiem życia), za początek bólów związanych z rwą kulszową, odpowiada dysk. Natomiast u starszych (50+), często występuje mieszanka kilku zmiennych lub komponenty rzekomokorzeniowe. (5,6) Dodatkowo udowodniono, że degeneracja krążka międzykręgowego zależała w 50-79% od genetycznych defektów strukturalnych! (7) Zidentyfikowano w tym badaniu nawet kilka form genów powiązanych z degeneracją dysku. Warto też nadmienić, że według autorów, obciążenie specyficzne dla sportu, czy zawodu nie ma znaczącego wpływu na stan krążka. Pamiętaj, by dołączyć do mojej grupy na Facebooku – „Pokonaj ból pleców – Juliusz Słoniewicz” Krążek międzykręgowy – to przepuklina kręgosłupa. W końcu po krótkim wstępie możemy przejść do… drugiej części wstępu, czyli omówienia struktury bezpośrednio związanej z przepukliną. Mianowicie, gdy słyszymy termin „przepuklina kręgosłupa”, to nasz rozmówca ma na myśli krążek międzykręgowy, który uwypuklił się w stronę kanału kręgowego. Czytając opis rezonansu bardzo często możemy się spotkać z takimi pojęciami jak: protruzja przepuklina mk przepuklina międzykręgowa ekstruzja/sekwestr Powyższe terminy oznaczają w większym lub mniejszym stopniu zmianę w okolicy dysku, która wygląda tak, jak na zdjęciu poniżej. Krążek międzykręgowy – budowa Dysk (krążek międzykręgowy) składa się z dwóch część, które płynnie przechodzą – jedna w drugą. Częścią centralną jest jądro miażdżyste. Otacza je pierścień włóknisty złożony z nałożonych skośnie, od lewej do prawej blaszek kolagenowych. (12) Z przodu i tyłu dysk jest usztywniony więzadłami, które wtapiają się w pierścień, od tych samych stron jest też grubszy niż od boków. Od góry i od dołu mamy blaszki graniczne, biorące udział w odżywianiu krążka. Trzeba tu zaznaczyć, że krążek jest strukturą niemalże beznaczyniową przez co jego odżywianie jest bardzo utrudnione. Jedynym sposobem jest dyfuzja, następująca przez blaszki graniczne z góry i z dołu, w ten sposób musi się nawodnić i nakarmić cały dysk, mający nawet 12 milimetrów. Obraz 3. Jądro miażdżyste zajmuje około 50% powierzchni krążka, jest nawodnione w 90%. W ciągu życia zaczyna tracić wodę, upodabniając się coraz bardziej do pierścienia włóknistego. Po przekroczeniu czterdziestki mukoproteiny (wyobraźmy sobie je, jako maź, wchodząca w skład dysku), zostaje zastępowana przez kolagen, usztywniając coraz bardziej strukturę. Większość badaczy jednogłośnie zaznacza, że zmiany w uwodnieniu krążka są początkiem łańcucha zmian prowadzących do jego definitywnego uszkodzenia. (13) Ilość wody w jądrze na przestrzeni lat: Nowodorek – 90-88% 18 lat – 80% 77 lat – 69% Natomiast pierścień włóknisty jest nawodniony w 78%, a z czasem poziom ten spada również do 70%., z tym, że poczynając od 3 dekady życia, dalsza regresja nie następuje.(13) Poniższy schemat wytłumaczy mechanizm wchłaniania wody z otoczenia. Obraz 4. Jak działa jądro miażdżyste. Warto dodać, że teoretycznie ten mechanizm mógłby działać w nieskończoność, jednak po przekroczeniu pewnej granicy dochodzi do zapadania się płytek granicznych i wgniatania jąder w masyw trzonu. Dodatkowo – w miarę starzenia się, upośledza się zatrzymywania wody w warunkach ucisku. (13) Chcesz poznać ćwiczenia, które pomogą Ci w pokonaniu bólu pleców? Pragniesz poprawić swoją sylwetkę i zlikwidować wady postawy? Dołącz do mojej platformy, gdzie otrzymasz moją specjalistyczną opiekę. Pokonaj ból! Przepuklina kręgosłupa – degeneracja krążka międzykręgowego Tutaj trzeba zaznaczyć, że nadal nie wiemy wszystkiego o plecach i nie zawsze umiemy konkretnie pokazać co jest przyczyną bólu/degeneracji struktur kręgosłupa. Część z tych zawiłości wyjaśniłem tutaj – Prawidłowa postawa a ból pleców – czy istnieje wzór dobrej sylwetki? Źródeł możemy doszukiwać się m.in. w: Codziennej diecie (bardzo ważne jest nawodnienie) Genetyce Pracy, jaką wykonujemy Pozycji w jakiej się najczęściej znajdujemy Dodatkowych aktywnościach fizycznych Jednak każdy powinien pamiętać – starzenie się krążka międzykręgowego jest naturalne. (14) Wraz z wiekiem dochodzi do zmniejszania się w dysku cząsteczek proteoglikanów, odpowiadających za wiązanie cząsteczek wody (gorsza absorpcja). Spadek zawartości wody sprawia, że krążek traci elastyczność oraz zdolność do absorpcji i przenoszenia obciążeń. W konsekwencji dochodzi do mikrourazów pierścienia i jądra. Warto też wspomnieć, że gromadzi się w nim coraz więcej kolagenu. (15,1) Ważna notatka – W uszkodzonym krążku międzykręgowym zauważono cytokiny hamujące syntezę proteoglikanów, potęgując tym samym odwodnienie i degenerację jądra miażdżystego. Więc jeżeli pomożesz dyskowi się zestarzeć, to dodatkowo samo uszkodzenie jeszcze bardziej będzie przyśpieszało cały proces. Starzejący się, odwodniony krążek traci elastyczność i pod wpływem nacisku zatrzymuje wodę, zamiast ulegać odkształceniom. W konsekwencji cały przenosi się w jednym kierunku, wywołując nacisk na pierścień włóknisty. Gdyby był zdrowy, to tylko by zmienił kształt i po zdjęciu ciężaru, wrócił do poprzedniego stanu.(16,13) Teraz czas na zgięcie kręgosłupa, czyli ruch, który notorycznie wykonujemy. Od razu zaznaczam – to czy zgięcie jest dla nas zdrowe, czy nie, wyjaśniałem w innym artykule (KLIK!). Podczas zgięcia jądro przesuwa się w tył, czyli w miejsce, gdzie przechodzi rdzeń kręgowy. (13,19) Dla nas jest to szczególnie ważne, ponieważ udowodniono, że notoryczne ruchy, niosące nawet niewielkie obciążenie są bardziej niebezpieczne niż chwilowy, ale duży nacisk. (17,12,) Obraz 5. Na zdjęciu widać pozycje zgięcia. Sami odpowiedzcie sobie na pytanie, jak często je przyjmujecie. Okej, więc podsumujmy tę część. Starzejemy się, krążek ma mniej wody, a do tego, stale wykonujemy ruch zgięcia, który nie tylko wypycha krążek w stronę nerwów, ale też powoduje zwiotczenie wewnętrznych warstw pierścienia włóknistego.(19) Siedzimy kilka lat w szkole, pracy… i dochodzimy do pierwszego stadia przepukliny międzykręgowej – wypukliny. (Tu warto zaznaczyć, że jest mały bałagan w nazewnictwie, dlatego ja się będę trzymał najprostszej wersji). Etapy degeneracji krążka międzykręgowego wypuklina – (często nazywana też protruzją) początkowy etap, gdy jądro napiera na pierścień włóknisty) i powoli zaczyna pogłębiać powstałe wcześniej przerwania, wskutek czego pierścień lekko się uwypukla. protruzja – jak wyżej, zauważyłem, że częstot e terminy są używane naprzemiennie lub stopniują się, na zasadzie, że protruzja to większa wypuklina. ekstruzja – jądro tak długo i tak mocno napierało na pierścień, że ten przerwał się na pewnym odcinku. W konsekwencji wewnętrzny materiał dysku wydostaje się na zewnątrz, ale nadal jest całością. sekwestr – oddzielenie się części jądra miażdżystego od pozostałego materiału, który przebił pierścień. Nasilenie się zmian w krążku prowadzi m.in. do jego obniżenia, ucisku na nerwy, czy stanów zapalnych. (21,19,13) Im bardziej jądro przebija się, tym są większe dolegliwości stricte z dysku, ponieważ ten jest unerwiony tylko od zewnętrznej strony. (21) Dlatego na początku w ogóle nie czujemy, że coś złego się dzieje. Ale gdy już czujemy, to niekoniecznie jest to ucisk na nerw w rozumieniu – wypadł mi dysk i coś uciska. Krążek sam jest lekko unerwiony i on może boleć. (13,20) Przez to, że dysk jest słabo unerwiony, czasem gdy jesteśmy zdjęci takim rażącym bólem, to dziwimy się, że przecież nic takiego nie robiliśmy. No może wczoraj nie, ale przez całe życie uraz był hodowany i to właśnie w przeszłości trzeba się doszukiwać źródła. Przepuklina kręgosłupa bez ucisku – skąd ten ból? Obraz 6. Jak widać, pierścień musi przebyć pewną drogę, by dotrzeć do nerwu. Trzeba też pamiętać, że przepuklina nie zawsze musi być źródłem bólu, ponieważ to zależy od jej wielkości i miejsca. Czasem występują protruzje, które akurat nic nie uciskają. Te najpoważniejsze przepukliny o których słyszymy, to te dokanałowe, mogące przemieszczać się centralnie lub na boki (jak wspomniałem wcześniej, najczęściej idą w bok, ponieważ tam pierścień jest słabszy). (22,13,20) Tak, jak wcześniej wspomniałem, nie zawsze jest potrzebny ucisk. Natomiast co do innych źródeł, to tak, jak stale zaznaczam, taka zmiana ma wpływ na całą okolice kręgosłupa, m.in. na cały apart więzadłowy stabilizujący dany segment kręgosłupa. Ten, gdy występuje przepuklina kręgosłupa, jest osłabiony, występują wtedy mikroruchy, mogące drażnić nocyceptory (receptor bólu) więzadeł i torebek stawowych – powodując… ból. (19) Stan zapalny przy przepuklinie krążka międzykręgowego Bardzo chciałbym się tutaj rozpisać jeszcze bardziej, jednak moim celem jest uświadomienie pewnej grupy cierpiącej na ból, jednocześnie chcę, aby jednak ten tekst został przeczytany do końca 😀 . Dlatego już nie będę się rozpraszał i opisywał innych przyczyn, a skupię się na najbardziej „chodliwym” temacie w środowisku ludzi cierpiących z powodu kręgosłupa. Czyli na stanie zapalnym – wpływie samego uszkodzonego krążka na całe jego otoczenie. Bardzo często czytam komentarze – przecież na obrazie nie ma ucisku, to dlaczego mnie boli? Pomijając już ogromną ilość innych przyczyn, skupmy się tylko na krążku międzykręgowym. Mianowicie warto zacząć od ciekawego faktu – obserwacje kliniczne zdają się potwierdzać teorię, mówiącą o źródle dyskomfortu pochodzącym nie tylko z mechanicznego ucisku krążka na nerw, ale też z reakcji biochemicznej, czyli stanu zapalnego. (23) Podejrzewa się nawet, że stan zapalny jest dużo ważniejszy niż mechaniczny ucisk. Tłumaczyło by to ból, mimo braku kontaktu z nerwem, czy przy obecności minimalnych wypuklin. Jednak ostatecznie najczęściej obie przyczyny występują jednocześnie. (24) Obraz 7. Przykład przemieszczenia się jądra. Co więcej, przewlekły stan zapalny uwrażliwia nerwy, przez co te, na przestrzeni czasu będą coraz bardziej dawały się we znaki. (25) Również ciągłe rozciągnięcie nerwów spowodowane przez przepuklinę jądra miażdżystego może prowadzić do upośledzenia wewnątrz nerwowego przepływu krwi. Przedłużający lub powtarzający się ucisk na korzenie lub nerwy rdzeniowe może uszkodzić naczynia krwionośne, powodując powstanie obrzęku. (26) Innymi słowy – im dłużej występują uciski, tym do gorszego stanu się doprowadzamy, a ten w końcu może być nieodwracalny nawet po ustaniu ucisku, ponieważ szkody wyrządzone nerom mogą być zbyt trwałe.W związku z tym można odnieść wrażenie, że stan zapalny jest czymś